Dlaczego tylko 3 czasy w angielskim to za mało?

Na pewno słyszałeś, że w języku angielskim wystarczą ci tylko 3 czasy. Dużo nauczycieli mówi nawet, które czasy będą nalepsze. W rzeczywistości, język angielski oferuje wiele więcej czasów niż tylko te trzy podstawowe. Dlatego właśnie ty możesz sobie wybrać, jakich czasów używasz w mowie, bo nie jest tak, że są czasy stosowane przez wszystkich uczących się angielskiego. Natomiast osoby urodzone w krajach anglojęzycznych nie używają tylko trzech czasów, które ktoś spisał im je na liście do nauczenia się.

Oczywiście, nie jest łatwo zapanować nad wszystkimi tymi czasami. Z czegoś przecież musisz wybrać. Czy kiedykolwiek słyszałeś o czasie Present Perfect Continuous? A może wiesz, jak używać Future Perfect? A co, jeśli właśnie te czasy są bardziej dla ciebie? Na liście top 3 czasów znajdzie się zawsze Present Simple z “s” w 3 osobie liczbie pojedynczej, “does” w pytaniach, którego nie ma w twierdzeniach, do tego Past Simple ze swoimi nieregularnymi formami czasowników i Future Simple, ze swoim staroświeckim “shall”. A na koniec się okaże, że w poradniku o trzech czasach jest jeszcze Present Perfect oraz czasy, które są bardziej dla teraźniejszości ale można nimi wyrazić także przyszłość. 

Skomplikowane? Daj szansę mi to wszystko uprościć. Przygotuj się na odkrywanie rzeczy, o których nie wiedziałeś, że istnieją. Gotowy? Zaczynamy!

Dlaczego warto poznać większą różnorodność czasów w języku angielskim?

Wiele osób uważa, że ograniczona liczba czasów sprawia, że język ten jest prosty, ale w rzeczywistości to tylko wierzchołek góry lodowej. Różnorodność czasów pozwala na precyzyjniejsze wyrażanie myśli, uczuć i doświadczeń. Dzięki temu możemy opowiadać o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości w bardziej złożony i interesujący sposób. Mamy przecież jeszcze  tryby dokonane i niedokonane, zdania warunkowe, stronę bierną oraz bardzo różne konstrukcje, które w sumie to są troszkę jak czasy, a troszkę jednak nie. 

Komu to potrzebne? Znajomość różnych czasów gramatycznych umożliwia także lepsze zrozumienie tekstów pisanych i mówionych. Często w literaturze i filmach pojawiają się subtelności, jakie można dostrzec tylko przy świadomym użyciu czasów. Dodatkowo, różne czasy pomagają w różnicowaniu narracji. Kiedy używasz czasu Present Perfect, mówisz coś innego niż przy użyciu Past Simple. Ta różnica może całkowicie zmienić odbiór informacji przez słuchacza czy czytelnika, chyba że oglądasz filmy z lektorem i napisami, a książki kupujesz tylko z polskim tłumaczeniem. 

Polski lektor to jest słuchanie polskiego lektora, angielskie napisy to jest czytanie tekstu po angielsku, a na tłumaczenie książki trzeba poczekać, nawet takie średniej jakości wymaga czasu. Nie uda ci się nauczyć gramatyki z kontekstu, bez kontaktu z tym językiem. Od dzisiaj, jeśli jeszcze tego nie robisz, czytaj teksty w oryginale, bez Google Translate, a seriale i filmy choć na minutę przełącz sobie na oryginalny język. 

Wreszcie, opanowanie różnych czasów gramatycznych daje pewność siebie w komunikacji. Umożliwia płynniejsze wyrażanie swoich myśli i emocji, co przyczynia się do lepszej interakcji z innymi. W miarę jak zwiększasz swoje umiejętności, stajesz się bardziej elastyczny w rozmowach i w codziennych sytuacjach. To z kolei wpływa na twoje samopoczucie i motywację do dalszej nauki języka.

Present Simple i Present Continuous: Różnice między rutyną a chwilą obecną

Czas Present Simple jest używany do opisywania rutynowych działań i nawyków. Umożliwia nam wyrażenie tego, co robimy na co dzień, jak na przykład "I eat breakfast every morning" (Jem śniadanie każdego ranka). W tym kontekście ważne jest, aby pamiętać, że ten czas nie odnosi się do chwilowych sytuacji, a raczej do długoterminowych, stałych działań. Jest to czas, który pozwala nam mówić o faktach i ogólnych prawdach. np. BE MORE Joanna Twardowska prowadzi bloga o nauce języka angielskiego, do tego ułatwia introwertykom zdobycie pewności w komunikacji po angielsku, np. BE MORE Joanna Twardowska runs a blog about learning English; moreover, she helps introverts gain confidence in communicating in English.

Z kolei Present Continuous to czas, który używamy, aby opisać to, co dzieje się w danym momencie lub w krótkim okresie wokół chwili obecnej. Przykładem może być zdanie "I am eating breakfast now" (Teraz jem śniadanie). Ten czas podkreśla, że czynność jest tymczasowa i niekoniecznie powtarza się regularnie. Używając Present Continuous, możemy wskazać na coś, co trwa, co czyni naszą wypowiedź bardziej dynamiczną i aktualną, np. Joanna Twardowska ostatnio uczy się więcej o AI, aby ulepszać swoje metody nauczania, do tego tymczasowo zajmuje się testingiem i pracuje w zespole, żeby odkrywać nowe sposoby łączenia zabawy z nauką (= Joanna Twardowska angielski is recently learning more about AI to improve her teaching methods. Additionally, she is temporarily working in game testing and collaborating with a team to discover new ways of combining fun with learning).

Podsumowując. Kiedy mówimy o nawykach i rutynach, wykorzystujemy Present Simple, natomiast gdy chcemy skupić się na tym, co dzieje się w danym momencie, wybieramy Present Continuous. Pod względem budowy zdania, oba czasy mają swoje charakterystyczne struktury. W Present Simple używamy podstawowej formy czasownika (z końcówką -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej, np. She plays). Natomiast w Present Continuous stosujemy czasownik to be w odpowiedniej formie (am/is/are) oraz czasownik z końcówką -ing (np. She is cleaning). Dzięki temu już na pierwszy rzut oka możemy rozpoznać, czy mowa o czymś stałym, czy tymczasowym.

Present Perfect i Present Perfect Continuous: Teraźniejszość z odrobiną przeszłości

Czas Present Perfect łączy przeszłość z teraźniejszością. Używamy go, aby mówić o czynnościach, które miały miejsce w przeszłości, ale mają ważne znaczenie w chwili obecnej. Przykładowe zdanie to "I have visited Paris" (Odwiedziłem Paryż). Tutaj nie tylko informujemy, że podróż do Paryża miała miejsce, ale również, że ma to znaczenie teraz – może wpływać na nasze plany lub rozmowy. Co ważne, czynność (podróż) jest już zakończona, ale czas, w którym się wydarzyła — czyli nasze życie do teraz — wciąż trwa. To właśnie ta niezamknięta perspektywa odróżnia Present Perfect od prostych czasów przeszłych.

Z drugiej strony, Present Perfect Continuous kładzie nacisk na trwający charakter czynności. Używamy go, aby opisać działania, które rozpoczęły się w przeszłości i nadal trwają lub miały miejsce do niedawna. Na przykład "I have been studying English for three years" (Uczyłem się angielskiego przez trzy lata). Można powiedzieć, że ten czas działa jak tryb niedokonany – podkreśla sam proces, a nie jego rezultat. W przeciwieństwie do Present Perfect, gdzie ważniejszy jest efekt, Present Perfect Continuous skupia się na ciągłości i długości trwania danej czynności.

Zrozumienie różnicy między tymi czasami jest istotne dla skutecznej komunikacji w języku angielskim, zwłaszcza w środowisku biznesowym. Present Perfect pozwala podkreślić efekty działań i ich wpływ na teraźniejszość, co jest przydatne przy omawianiu osiągnięć, postępów czy wyników pracy (np. "We have completed the project on time." – Ukończyliśmy projekt na czas). Z kolei Present Perfect Continuous koncentruje się na trwającym procesie, co sprawdza się przy raportowaniu działań, które jeszcze się nie zakończyły, ale mają znaczenie dla bieżącej sytuacji (np. "We have been working on this report for three weeks." – Pracujemy nad tym raportem od trzech tygodni). W biznesie precyzyjne użycie tych czasów pozwala skuteczniej przedstawiać postępy, efekty pracy i zaangażowanie zespołu.

Past Simple i Past Continuous: Jak mówić o przeszłości – fakty kontra tło wydarzeń

Czas Past Simple służy do opisywania zakończonych czynności, które miały miejsce w i w przeszłości. Używamy go, aby mówić o faktach, które zdarzyły się w określonym czasie. Na przykład "I visited my grandmother last week" (Odwiedziłem moją babcię w zeszłym tygodniu). W tym przypadku jasno określamy, co się wydarzyło i kiedy. W przeciwieństwie do Present Perfect, który łączy przeszłość z teraźniejszością, Past Simple koncentruje się wyłącznie na przeszłości i nie wskazuje na żaden jakikolwiek wpływ wydarzenia na obecną sytuację.

Past Continuous, z drugiej strony, jest używany do opisywania czynności, które miały miejsce w określonym momencie w przeszłości lub były w toku, gdy wydarzyło się coś innego. Przykład: "I was watching TV when my friend called" (Oglądałem telewizję, gdy zadzwonił mój przyjaciel). Tutaj skupiamy się na kontekście i tło wydarzeń, co wzbogaca narrację. Past Continuous w języku biznesowym służy do opisywania czynności, które były w toku w określonym momencie w przeszłości. Używamy go do przedstawiania tła wydarzeń, np. gdy opisujemy, co działo się przed ważnym przełomem lub zmianą. Często pojawia się w raportach i prezentacjach, gdy chcemy podkreślić, że jakaś aktywność trwała, gdy nastąpiło inne wydarzenie. Jest również przydatny do opisywania procesów w trakcie realizacji lub sytuacji, w których coś było w toku, ale zostało przerwane lub zmienione.

Innymi słowy, Past Simple mówi, że coś się wydarzyło, a Past Continuous – że coś trwało w określonym momencie. Można to porównać do zdjęcia i filmu: Past Simple to pojedyncza klatka, pokazująca zakończoną akcję, a Past Continuous to nagranie, ukazujące, co działo się w danej chwili. Różnica między tymi dwoma czasami pomaga nam tworzyć bardziej złożone i interesujące opowieści. Past Simple koncentruje się na faktach, podczas gdy Past Continuous dodaje głębi, pokazując, co jeszcze miało miejsce w tym samym czasie. Dzięki temu możemy lepiej oddać atmosferę sytuacji i zaangażować słuchacza w nasze opowieści.

Past Perfect i Past Perfect Continuous: Cofnijmy się jeszcze dalej w czasie

Czas Past Perfect jest używany do wyrażania czynności, które miały miejsce przed innymi zdarzeniami w przeszłości. Na przykład: "I had finished my homework before I went to the cinema" (Skończyłem moją pracę domową, zanim poszedłem do kina). To czas, który pozwala nam zrozumieć kolejność zdarzeń i ich wzajemne powiązania. W języku angielskim Past Perfect nie jest używany bardzo często – najczęściej pojawia się wtedy, gdy istotne jest podkreślenie, że jedno wydarzenie poprzedziło drugie. W wielu przypadkach, gdy kolejność zdarzeń jest oczywista, zamiast niego stosuje się po prostu Past Simple.

Z kolei Past Perfect Continuous skupia się na trwaniu czynności przed innym wydarzeniem w przeszłości. Na przykład: "I had been studying for two hours when my friend arrived" (Uczyłem się przez dwie godziny, gdy przybył mój przyjaciel). Ta konstrukcja podkreśla, jak długo coś trwało przed innym zdarzeniem, co dodaje kontekstu i głębi narracji. W języku biznesowym Past Perfect Continuous przydaje się do opisywania długotrwałych procesów, które miały miejsce przed ważną zmianą lub decyzją. We had been negotiating the contract for weeks before both parties finally reached an agreement. (Negocjowaliśmy kontrakt przez tygodnie, zanim obie strony w końcu osiągnęły porozumienie.)

W praktyce biznesowej umiejętność właściwego użycia tych czasów pomaga jasno przedstawiać kolejność działań, ich skutki oraz czas trwania procesów. Jest to przydatne w raportach, podsumowaniach projektów czy analizach sytuacji, gdzie precyzyjne określenie przeszłych zdarzeń wpływa na interpretację wyników. Na przykład: By the time the client arrived, we had already prepared the presentation. (Zanim klient przybył, mieliśmy już przygotowaną prezentację.) – podkreśla zakończenie czynności przed innym wydarzeniem.

Dzięki znajomości tych struktur można precyzyjnie komunikować przebieg wydarzeń, co zwiększa profesjonalizm i klarowność wypowiedzi w środowisku biznesowym.

Future Simple i Future Continuous: Prognozy i działania w trakcie

Czas Future Simple jest używany do wyrażania przyszłych zdarzeń, które są pewne lub planowane. Przykład: "I will go to the store tomorrow" (Jutro pójdę do sklepu). Ten czas jasno wskazuje na planowaną czynność, co czyni go idealnym do szybkiego informowania o przyszłych zamiarach. To czas idealny do szybkiego przekazywania decyzji, obietnic czy prognoz.

Future Continuous, z drugiej strony, koncentruje się na czynnościach, które będą miały miejsce w określonym momencie w przyszłości. Na przykład: "I will be studying at 8 PM" (Będę się uczyć o 20:00). Taka konstrukcja pozwala podkreślić, że dana aktywność będzie w toku, co nadaje wypowiedzi więcej szczegółów i dynamiki.

Future Simple sprawdza się w szybkich decyzjach i obietnicach, a Future Continuous pozwala nadać wypowiedzi większy kontekst i wskazać, że coś będzie w toku. W środowisku biznesowym umiejętność stosowania tych czasów to nie tylko kwestia gramatyki – to sposób na lepsze zarządzanie oczekiwaniami, skuteczniejsze planowanie i bardziej przekonującą komunikację. Dzięki nim możesz klarownie mówić o swoich planach, projektach i zobowiązaniach.

Future Perfect i Future Perfect Continuous: Przyszłość widziana z jej końca

Czas Future Perfect jest używany do opisywania czynności, które zostaną zakończone przed jakimś znaczącym momentem w przyszłości. Na przykład: "I will have finished my project by next week" (Skończę mój projekt do przyszłego tygodnia). To czas, który pozwala na planowanie i przewidywanie, co będzie miało miejsce w przyszłości. W języku biznesowym pomaga jasno komunikować oczekiwane rezultaty i kamienie milowe w projektach np. By the end of the quarter, we will have reached our sales target. (Do końca kwartału osiągniemy nasz cel sprzedażowy.)
Dzięki użyciu Future Perfect można skuteczniej zarządzać oczekiwaniami, raportować postępy i precyzyjnie określać terminy zakończenia zadań, co jest ważne w każdej strategii biznesowej.

Future Perfect Continuous koncentruje się na trwaniu czynności do określonego momentu w przyszłości. Przykład: "I will have been working here for five years by the end of this month" (Będę pracować tutaj przez pięć lat do końca tego miesiąca). Ta konstrukcja nie tylko informuje o przyszłym stanie rzeczy, ale także podkreśla ciągłość i długość trwania procesu. W języku biznesowym ten czas przydaje się do wskazywania na doświadczenie, rozwój i długoterminowe zaangażowanie w projekty lub organizację. Użycie Future Perfect Continuous pozwala precyzyjnie pokazać postęp i zaangażowanie w długoterminowe działania.

“Going to”: Plany

Konstrukcja "going to" jest jednym z najczęstszych sposobów wyrażania przyszłości w języku angielskim. Używamy jej, gdy mówimy o zamiarach i planach, które już zostały podjęte lub w pewnym stopniu zaplanowane. Przykład: "I am going to visit my friend this weekend." (Zamierzam odwiedzić mojego przyjaciela w ten weekend).

W języku biznesowym "going to" jest niezwykle przydatne przy komunikowaniu strategii, decyzji i przewidywanych działań. Dzięki tej konstrukcji możemy jasno określać, co firma lub pracownik zamierzają zrobić w przyszłości, a także informować o działaniach, które już zostały wstępnie zaplanowane.

Kiedy używać?

🔹 Planowanie strategii i działań: We are going to expand into the European market next year. (Zamierzamy rozszerzyć działalność na rynek europejski w przyszłym roku.)

🔹 Zapowiedzi zmian i innowacji: We are going to launch a new product next quarter. (Zamierzamy wprowadzić nowy produkt w przyszłym kwartale.)

🔹 Przewidywanie przyszłych wydarzeń (na podstawie obecnych przesłanek): The market is going to change significantly in the next few years. (Rynek znacząco się zmieni w ciągu najbliższych kilku lat.)

Podsumowując, konstrukcja "going to" pozwala w prosty i naturalny sposób mówić o przyszłych planach i przewidywaniach, co sprawia, że jest nieoceniona w komunikacji biznesowej. Dzięki niej można skutecznie wyrażać intencje firmy, plany zawodowe i prognozy, co jest kluczowe w zarządzaniu, strategii i negocjacjach.

Użycie czasów w praktyce: Jak i kiedy łączyć różne aspekty

Umiejętność łączenia różnych czasów umożliwia opisywanie złożonych sytuacji. Kiedy łączysz różne czasy, ważne jest, aby być świadomym kontekstu. Na przykład, gdy opowiadasz historię, możesz używać Past Simple dla głównych wydarzeń, a Past Continuous dla tła: "I was walking in the park when I saw a dog" (Szedłem po parku, gdy zobaczyłem psa). Umiejętność łączenia różnych czasów umożliwia precyzyjne opisywanie złożonych sytuacji. To my decydujemy, co jest istotne w danej wypowiedzi – czy chcemy skupić się na czasie trwania, skutku, kolejności wydarzeń, czy intencji mówiącego. ty mówisz, intencja należy do ciebie.

Podsumowanie i zastosowanie większej różnorodności czasów w języku angielskim

Zrozumienie czasów w języku angielskim to nie kwestia zapamiętywania reguł, lecz stopniowego osłuchania się i aktywnego wprowadzania ich do swoich wypowiedzi. W Logitalk nie uczymy się mechanicznie – dajemy czas na naturalne przyswajanie struktur, tak jak dzieje się to przy nauce języka ojczystego.

Nie musisz znać wszystkich czasów od razu. Zaczynasz od tych, które są Ci potrzebne na co dzień, i z czasem rozszerzasz zakres, gdy pojawia się potrzeba. Kluczowe jest zanurzenie się w języku i stopniowe dostrzeganie różnic – nie przez wkuwanie, ale przez praktykę w realnych sytuacjach.

🔹 Nie analizuj – osłuchaj się!
Zamiast uczyć się suchych definicji, wsłuchaj się w język – w dialogi, podcasty, autentyczne rozmowy. Dzięki temu naturalnie zaczynasz „czuć”, który czas pasuje do danej sytuacji.

🔹 Nie tłumacz – myśl po angielsku!
Gdy budujesz zdanie, nie próbuj układać go w głowie w języku polskim i przekładać słowo po słowie. Zamiast tego korzystaj z gotowych wzorców, które już znasz i które były ci prezentowane w praktycznych kontekstach.

🔹 Nie stresuj się błędami – testuj i obserwuj!
Logitalk daje przestrzeń na swobodne eksperymentowanie – nie oczekujemy perfekcji, ale stopniowego wdrażania nowych struktur. Dzięki temu uczysz się bez presji, a twój angielski nabiera płynności.

Jak to wygląda w praktyce?

✔ Najpierw osłuchujesz się z konstrukcjami – słuchasz, czytasz, zwracasz uwagę na powtarzające się wzorce.
✔ Następnie wykorzystujesz je w kontrolowanych warunkach – np. w prostych zdaniach lub powtarzając za nagraniem.
✔ Później testujesz je w rozmowie – początkowo z mniejszymi fragmentami, aż zaczynasz mówić swobodniej.

Z czasem zaczynasz naturalnie wyczuwać, który czas pasuje do kontekstu, bez konieczności przypominania sobie reguł. Dzięki temu mówisz płynnie i pewnie, a nauka staje się lekka i intuicyjna. 🚀

Zdjęcie: Dima Matskevych

Miejsce: Uniwersytet Wrocławski